เครื่องดื่มสมุนไพร หน้าร้อน..... น้ำเก็กฮวย
โดย รองศาสตราจารย์ปีติ พูนไชยศรี
เดือนเมษายนปีนี้ (พ.ศ. 2554) นับว่ามีอากาศแปรปรวนมากกว่า คือ หนาวเย็น เมื่อตอนต้นเดือนร้อนๆ ตอนกลางเดือนกับมีฝนตกใกล้สงกรานต์ หลังจากนั้น อากาศก็ร้อนขึ้นเรื่อยๆ สลับกับมีฝนตก แต่อากาศก็ยังคงร้อนอบอ้าวอยู่ทั่วไป ดังนั้น มุมสุขภาพในครั้งนี้ จึงใคร่ขอเสนอเครื่องดื่มสมุนไพร หน้าร้อนที่จะเป็นประโยชน์แก่สุขภาพชนิดที่รู้จักคุ้นเคยกันดี คือ น้ำเก็กฮวย เมื่อก่อน (หลายปีมาแล้ว...) พอถึงหน้าร้อนเมื่อเดินผ่านร้านขายเครื่องดื่มที่แช่เย็นอยู่ในตู้แช่ ซึ่งได้แก่ น้ำอัดลมประเภทต่างๆ คนขายก็มักจะต้มน้ำเก็กฮวยใส่แก้วแช่เย็นไว้ขายคนเดินผ่านไป-มา ในสนนราคาแก้วละ 1 - 2 บาท (ราคาในขณะนั้น !) แต่ ณ ปัจจุบันส่วนใหญ่จะบรรจุใส่ขวดพลาสติกเล็กๆ ขนาดประมาณ 150 -200 มิลลิลิตร ราคาประมาณ 10-15 บาท เนื่องจากยุคสมัยเปลี่ยนแปลงไป แต่น้ำเก็กฮวยยังคงมีคุณสมบัติของสมุนไพรที่เป็นประโยชน์เหมือนเดิม มีกลิ่นหอม ดื่มแล้วชื่นใจดับกระหาย แก้ร้อนใน
เก็กฮวยเป็นพืชล้มลุก ตระกูลเดียวกับดอกเบญจมาศที่คนไทยรู้จักกันดีในชื่อของ “เบญจมาศสวน” หรือ “เบญจมาศหนู” ซึ่งมีหลากหลายพันธุ์ ทั้งชนิดดอกเหลือง ดอกขาว และดอกเก็กฮวยป่า ราก และยอดอ่อน ก็มีคุณสมบัติทางยา เช่นกัน
เก็กฮวยมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Chrysanthemun- Morifolium แบ่งเป็น 3 ชนิด ดังกล่าวแล้ว คือ เก็กฮวยเหลือง เก็กฮวยขาว และเก็กฮวยป่า
ภาพที่ 1 และ 2
สรรพคุณของเก็กฮวย มีดังนี้
- ส่วนของดอกเก็กฮวยมีสารพวกฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) กรดอมิโน และสารไครแซนทีมิน (Chrysan - Themin) สารอดีนีน (Adenine) โคลีน (Choline) สตาไคดวีน( Stachy- drine และน้ำมันหอมระเหยที่ช่วยขยายหลอดเลือด ลดการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว และโรคความดันโลหิตสูง
- เก็กฮวยมีฤทธิ์เย็นจึงช่วยขับพิษร้อน ขับเหงื่อ ขับลมแก้ร้อนใน กระหายน้ำได้
- เก็กฮวยดอกเหลือง มีสารแคโรทีนอยด์ (Carotenoid) ช่วยบำรุงสายตา บำรุงตับ แก้ไข้ บรรเทาอาการวิงเวียนศรีษะได้
- เก็กฮวยดอกขาว มีคุณสมบัติแก้ร้อนในหากใช้ร่วมกับพืชสมุนไพรอย่างอื่น ก็จะมีคุณสมบัติที่แตกต่างไป เช่น ใช้ร่วมกับใบไผ่ขมและสาระเหน่ จะช่วยแก้ไอและบำรุงปอดได้
- เก็กฮวยมีสรรพคุณที่ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคหลายชนิดได้ และยังใช้เป็นยาทาภายนอกแก้แผลน้ำร้อนลวก โรคผิวหนัง และแก้อาการช้ำบวมได้เช่นกัน
การทำน้ำเก็กฮวย มีวิธีการดังนี้
- ดอกเก็กฮวยที่ซื้อมาควรล้างให้สะอาดโดยใส่ลงในตระแกรง เปิดน้ำไหลผ่านเร็วๆ เพื่อชะล้างเอาเศษผงออกไป แล้วผึ่งบนตระแกรง พักไว้ให้สะเด็ด
- ใช้หม้อเคลือบหรือหม้อสเตนเลส ใส่น้ำประมาณ 2-3 ลิตร ตั้งบนไฟแรง ขณะเดียวกันก็ล้างใบเตยหอม 5-7 ใบให้สะอาด ตัดเป็นท่อนสั้น 2-3 ท่อน พอน้ำเดือด ใส่ใบเตยลงต้มปิดฝาหม้อไว้สัก 3-5 นาที (จะทำให้น้ำเก็กฮวยหอมยิ่งขึ้น) แล้วตักใบเตยขึ้นทิ้งไป
- ใส่น้ำตาลทรายแบบไม่ฟอกสี 200-300 กรัม คนให้น้ำตาลละลาย ความหวานมากน้อยขึ้นอยู่กับความต้องการที่จะทำน้ำเก็กฮวยแบบเจือจางหรือเข้มข้น แต่ขอแนะนำว่าควรทำแบบเจือจาง คือ หวานน้อยๆ เพื่อจะได้รสชาติ และกลิ่นของดอกเก็กฮวยได้มากกว่า
- เมื่อน้ำตาลละลาย ได้ความหวานตามต้องการ แล้วก็ต้มให้น้ำเดือดพล่าน แล้วจึงใส่ดอกเก็กฮวยที่ผึ่งไว้ลงไป ใช้ทัพพีคนเบาๆ 1 รอบ ให้ดอกเก็กฮวยกระจายทั่วหม้อ รีบปิดฝาแล้วดับไฟ
- ตั้งทิ้งไว้จนเย็นแล้วจึงกรองเอากากดอกเก็กฮวยออก จะได้น้ำเก็กฮวยที่มีสีเหลืองใสน่าดื่ม กรอกใส่ขวด แช่เย็นในตู้เย็นเก็บไว้ดื่มต่อไป
ภาพที่ 3 และ 4
เท่านี้ ท่านก็จะได้น้ำเก็กฮวยรสเลิศ สีสวย กลิ่นหอมชื่นใจ ชนิด Homemade Recipe ไว้ดื่มหน้าร้อน หรือต้อนรับแขกผู้มาเยือนในหน้าร้อนได้เป็นอย่างดี พร้อมสรรพคุณต่างๆ ดังกล่าวข้างต้น ที่จะเป็นผลดีต่อสุขภาพของท่านและผู้มาเยือน
หมายเหตุ
- ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบขับถ่าย เช่น ท้องเสียง่าย หรือท้องเสียบ่อย ควรดื่มแต่พอเหมาะ
- การชงเก็กอวยแบบชงชาจะให้รสชาติดีกว่าการต้มในน้ำเดือดนานๆ
- หากเป็นโรคกระเพาะอาหาร การดื่มชาเก็กฮวยจะทำให้เกิดกรดในกระเพาะมากยิ่งขึ้น ควรระมัดระวัง
......................................
เอกสารอ้างอิง
ค้นคืนจาก www.gigongthai.com/ Content / EO
ค้นคืนจาก http:// herbal .nauasua.com
ค้นคืนจาก www. Numthang.com/product/
ค้นคืนจาก www. Veharkarn.com/vblog/51808
ภาพที่ 1 และ 2 ค้นคืนจาก http://www.bloggang.com/mainblog.php?
id=by-step&month=07-12-2009&group=8&gblog=8
ภาพที่ 3 ค้นคืนจาก http://webboard.yenta4.com/uploads/2011/ 03/12/114112-attachment.jpg
ภาพที่ 4 ค้นคืนจาก http://www.arukithai.com/th/restaurant/ detail.asp?ID_restaurant=313&ID_Cat=39&ID_Type=2&ipagenum=1&iorderby=location
………………………………….
