รศ. สมทรง อินสว่าง
 

ฉบับที่ 2 ประจำเดือน มีนาคม 2548

การคลายเครียดโดยการใช้ยา

การคลายเครียดโดยการใช้ยา เป็นวิธีการคลายเครียดที่ควรจะทำต่อเมื่อใช้วิธีการคลายเครียดด้วยตนเองแล้วยังไม่หายเครียด หรือยังคงมีความเครียด ความวิตกกังวลอยู่ค่อนข้างมาก จึงจำเป็นต้องคลายเครียดด้วยการใช้ยา อย่างไรก็ตาม ไม่ควรที่จะไปซื้อหายาคลายเครียดมารับประทานเอง ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจสุขภาพร่างกายและจิตใจ แพทย์จะเป็นผู้พิจารณาให้ยาคลายเครียดหรือยากล่อมประสาทตามความเหมาะสมของพยาธิสภาพ

ยากล่อมประสาทหรือยาคลายเครียดเป็นวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท โดยจะออกฤทธิ์ไปกระตุ้นหรือกดการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงสภาวะอารมณ์และจิตใจ ยากลุ่มนี้จะช่วยผ่อนคลายความตึงเครียดของสมอง อารมณ์ และร่างกาย ทำให้จิตใจสงบคลายความวิตกกังวลได้

1. ประเภทของยากล่อมประสาท ( ยาคลายเครียด ) มี 2 ประเภทคือ

1.1 ยากล่อมประสาทที่ออกฤทธิ์แรง (Major Tranquilizers) ยากล่อมประสาทประเภทนี้ ออกฤทธิ์ตั้งแต่ทำให้ร่างกายและสมองมีอาการซึมลงจนถึงหลับสนิท เช่น ยา Phenothiazines ยานี้มักใช้สำหรับผู้ที่มีอาการทางจิตชนิดที่มีอาการประสาทหลอน เนื่องจากยาประเภทนี้ออกฤทธิ์แรง การใช้จึงต้องอยู่ในความควบคุมของแพทย์เท่านั้น หากใช้ยากล่อมประสาทประเภทนี้เป็นเวลานาน จะเกิดความต้านทานยาและทำให้เกิดพิษข้างเคียงค่อนข้างมาก

1.2 ยากล่อมประสาทที่ออกฤทธิ์อ่อน (Minor Tranquilizers) ยากล่อมประสาทประเภทนี้จะออกฤทธิ์ช่วยระงับความวิตกกังวล และคลายความเครียดของสมองและอารมณ์ ทำให้นอนหลับง่าย การใช้ยาประเภทนี้ติดต่อกันเป็นเวลานาน จะทำให้ร่างกายเกิดการดื้อยาได้ และเกิดการเสพติดได้ด้วย ตัวอย่างยาประเภทนี้ที่ใช้กันมากและรู้จักกันดี คือ Diazepam หรือ Valiam

2. อันตรายจากการใช้ยากล่อมประสาท ( ยาคลายเครียด )

การใช้ยากล่อมประสาทในปริมาณมากหรือใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน อาจทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพร่างกาย และจิตใจของผู้ใช้ได้ดังนี้

2.1 ยากล่อมประสาทจะมีตัวยาที่ออกฤทธิ์กดสมอง กดการหายใจ ทำให้ความดันโลหิตลดต่ำลง จึงทำให้หมดสติได้

2.2 เมื่อใช้ยากล่อมประสาทเป็นระยะเวลานานและใช้อย่างต่อเนื่องจะทำให้เกิดการเสพติดได้

2.3 ผู้ใช้ยากล่อมประสาทบางราย อาจทำให้อ้วนขึ้นหรือน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นได้ เนื่องจากยากล่อมประสาทจะออกฤทธิ์ ทำให้มีอาการอยากอาหารมากขึ้น จึงรับประทานอาหารได้มากขึ้น

2.4 ยากล่อมประสาทจะออกฤทธิ์กดประสาท ทำให้ร่างกายและจิตใจไม่อยู่ในสภาพที่ตื่นตัว จึงมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรหรือเกิดอุบัติเหตุในการขับรถได้

 

เอกสารอ้างอิง

การป้องกันและบำบัดการติดยาเสพติด สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร เอกสารเผยแพร่เรื่อง ยากล่อมประสาท ( ยาคลายเครียด )

 

*****************