ฉบับที่ 2 ประจำเดือน มีนาคม 2548

อาหารไทยอาหารสมุนไพร

อาหารไทยนับว่าเป็นอาหารที่เป็นที่รู้จักกันทั่วโลก เพราะรสชาติอร่อย และมีคุณค่าทางโภชนาการเนื่องจากมีส่วนประกอบที่เป็นพืชสมุนไพร ซึ่งมีสรรพคุณทางยา อาหารไทยแต่ละสำรับปรุงจากสารอาหารอย่างน้อย 4 หมู่ ซึ่งถ้าเพิ่มผลไม้จะครบ 5 หมู่ อาหารไทยมักมีไขมันไม่เกินร้อยละ 30 ของการกระจายตัวของพลังงานทั้งหมด มีรสไม่เค็มและหวานจัด โดยทั่วไปๆ มักมีผัก ไม่มันจัด และหวานจัด เน้นการปรุงโดยการต้ม ปิ้ง ย่าง ยำ อบ และทำเป็นน้ำพริก ถ้าเป็นประเภทผัดและแกงกะทิจะต้องใช้น้ำมันและกะทิแต่พอควร และมักปรุงจากอาหารที่มีไขมันต่ำ เช่น ปลา ไก่ และเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เป็นต้น ในที่นี้จะขอเสนอสำรับอาหารไทยที่มีสมุนไพรที่ให้สรรพคุณทางยาในการบรรเทาและรักษาโรค

1. ต้มยำกุ้ง

ต้มยำกุ้งมีพืชสมุนไพรที่ใช้ คือ ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด หอมแดง และมะนาว

•  ข่า ที่เป็นหน่อและเหง้ามีรสเผ็ดร้อนหวาน แก้ลม แน่นหน้าอก แก้ปวดท้อง จุกเสียดแน่น ขับลมให้กระจาย แก้ฟกบวม แก้ตกเลือด และขับน้ำคาวปลา

•  ตะไคร้ ที่เป็นต้นมีรสหอมปร่า แก้หืด แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ และขับเหงื่อ

•  มะกรูด ที่เป็นใบมีรสเฝื่อน แก้ไอ แก้อาเจียนเป็นเลือด แก้ช้ำใน ผื่นคัน แก้ลม ลดการปวดตามข้อ และขับปัสสาวะ

•  หอมแดง ที่เป็นหัวมีรสเผ็ดร้อน แก้ไอ ลดเสมหะ บำรุงผมให้งอกงาม ทำให้ผิวหนังสดชื่น แก้ไข้ที่ทำให้ร้อนใน ขับเสมหะ แก้โรคในปาก และบำรุงธาตุ

•  มะนาว ที่เป็นน้ำมีรสเปรี้ยว ลดเสมหะ แก้ไอ แก้เลือดออกตามไรฟัน ฟอกเลือด และล้างเสมหะในคอ

2. ผักกะเพราไก่

ผักกะเพราไก่ มีพืชสมุนไพรที่ใช้ คือ กะเพรา และพริกชี้ฟ้า

2.1 กะเพรา ที่เป็นใบ รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นจุกเสียด ปวดท้อง และลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน

2.2 พริกชี้ฟ้า ที่เป็นผลมีรสเผ็ด แก้ลมจุกเสียด แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้แน่นท้อง ขับผายลม เจริญอาหาร และแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

3. แกงเขียวหวานไก่

แกงเขียวหวานไก่ มีพืชสมุนไพรที่ใช้ คือ มะเขือพวง มะเขือเปราะ พริกชี้ฟ้า และโหระพา

3.1 มะเขือพวง ที่เป็นลูกมีรสขมเฝื่อน เปรี้ยวเล็กน้อย ช่วยย่อยอาหาร ขับปัสสาวะ และแก้ไอ

3.2 มะเขือเปราะ ที่เป็นลูกมีรสขื่นเปรี้ยวเย็น แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว และแก้ไข้

3.3 พริกชี้ฟ้า ที่เป็นผลมีรสเผ็ด แก้ลมจุกเสียด แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้แน่นท้อง ขับผายลม เจริญอาหาร และแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

3.4 โหระพา ที่เป็นใบมีรสปร่าหอม แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้ลมวิงเวียน ช่วยย่อยอาหาร ขับลมในลำไส้ และขับเสมหะ

•  แกงส้มผักกะเฉด

แกงส้มผักกะเฉด มีพืชสมุนไพรที่ใช้ คือ ผักกะเฉด พริกแห้ง และหอมแดง

•  ผักกะเฉด ที่เป็นใบมีรสจืดเย็น ดับพิษปวดแสบปวดร้อน และแก้ไข้

•  พริกแห้ง ที่เป็นพริกชี้ฟ้าที่เป็นผลมีรสเผ็ด แก้ลมจุกเสียด แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ แก้แน่นท้อง ขับผายลม เจริญอาหาร และแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

•  หอมแดง ที่เป็นหัวมีรสเผ็ดร้อน แก้ไอ ลดเสมหะ บำรุงผมให้งอก

จากที่สำรับอาหารที่ยกมานี้เป็นเพียงตัวอย่างอาหารยอดนิยมของคนไทยและชาวต่างประเทศ ที่มีการใช้สมุนไพรที่มีสรรพคุณที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย นอกจากนี้ ผู้บริโภคยังได้สารอาหารประเภทโปรตีนไขมันจากเนื้อสัตว์ที่ใช้ในการปรุงอาหาร คาร์โบไฮเดรตจากเครื่องปรุงและตัวสมุนไพรเอง ตลอดจนแร่ธาตุที่ร่างกายต้องการจากพืชสมุนไพร