การนำตนเองเพื่อความสำเร็จในการศึกษา

เนื่องจากการศึกษาในระบบการศีกษาทางไกล เป็นการศึกษาที่ไม่มีชั้นเรียน จึงไม่มีตารางเวลาเรียนที่กำหนดมาจากมหาวิทยาลัย รวมทั้งไม่มีผู้ที่คอยควบคุมกิจกรรมการเรียน ของนักศึกษาอย่างเช่นการศึกษาที่มีชั้นเรียน นักศึกษาจึงต้องรับผิดชอบในการนำตนเองให้ศึกษา จนบรรลุเป้าหมายของตน โดยเป็นผู้กำหนดตารางเรียนและแผนการเรียนเองโดยอิสระ และกำกับตนเองให้ศึกษาตามตารางเวลาเรียนและแผนการเรียนของตนเองอย่างต่อเนื่อง
การนำตนเองเพื่อให้ประสบผลสำเร็จในการศึกษาหรือบรรลุตามเป้าหมายที่ตั้งไว้ สามารถปฏิบัติได้ตามแนวทางต่อไปนี้
3.1 จัดสรรเวลาที่จะใช้ในการศึกษา

3.2 ทำตารางเวลาเรียน

3.3 วางแผนการศึกษา

3.4 กำกับตนเองอย่างมีระบบ

3.1 จัดสรรเวลาที่จะใช้ในการศึกษา โดยปกติในการศึกษา ๑ ชุดวิชา ควรใช้เวลาในการศึกษาประมาณ 6-12 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ การจัดสรรเวลาเพื่อใช้ในการศึกษาด้วยตนเอง ทำได้ดังนี้

สำรวจกิจกรรมประจำวันในรอบสัปดาห์ว่าในช่วงเวลาใด ทำกิจกรรมใดบ้าง
เรียงลำดับความสำคัญของกิจกรรมแต่ละวัน ทุกกิจกรรม
พิจารณาช่วงเวลาที่ทำกิจกรรมที่มีความสำคัญน้อยที่สุด เพื่อเปลี่ยนเป็นเวลาสำหรับใช้ในการศึกษาด้วยตนเอง โดยจัดให้มีจำนวนชั่วโมงต่อสัปดาห์ให้เพียงพอต่อการศึกษาชุดวิชา
3.2 ทำตารางเวลาเรียน เป็นตารางเรียนประจำสัปดาห์ที่จะใช้ตลอดภาคการศึกษา เพื่อเป็นการระบุว่าจะศึกษาชุดวิชาที่ลงทะเบียนในวันและช่วงเวลาในสัปดาห์ ตัวอย่าง เช่น

ชุดวิชา ก ศึกษาวันจันทร์ และวันพุธ เวลา 22.00-24.00 น.
ชุดวิชา ข ศึกษาวันอังคาร และวันพฤหัสบดี เวลา 21.00-23.00 น.
ทั้งนี้ นักศึกษาควรกำหนดช่วงเวลาในการศึกษาชุดวิชา แต่ละครั้ง ไม่ควรต่ำกว่า 1 ชั่วโมง
3.3 วางแผนการศึกษา เพื่อให้นักศึกษาทราบว่า ตลอดภาคการศึกษา จะต้องทำกิจกรรมการศึกษาอะไรบ้าง โดยเริ่มตั้งแต่เปิดภาคการศึกษาจนถึงสอบไล่ ซึ่งมีแนวปฏิบัติ ดังนี้

กำหนดช่วงเวลาเริ่มต้นของแผน ตั้งแต่สัปดาห์แรกของภาคการศึกษา(หรือ 1 สัปดาห์ก่อนเปิดภาคการศึกษาใดก็ได้) และสิ้นสุดแผนเมื่อ สัปดาห์สุดท้ายที่มีการสอบไล่ประจำภาค(หรืออาจกำหนดสิ้นสุดในสัปดาห์ที่มีการสอบซ่อมได้) โดยดูจากปฏิทินการศึกษา และแบ่งช่วงเวลาออกเป็นสัปดาห์ เขียนเป็นตารางไว้
แบ่งระยะเวลาของแผนออกเป็นระยะอย่างน้อย 2 ระยะ คือระยะศึกษา และระยะทบทวนเพื่อเตรียมสอบ นักศึกษาอาจเพิ่มระยะได้ตามความเหมาะสม เช่น เพิ่มระยะเตรียมการ เพื่อจัดเตรียมสถานที่อุปกรณ์การเรียนให้พร้อมก่อน
กำหนดกิจกรรมการศึกษาแต่ละชุดวิชาที่ลงทะเบียนเรียนลงในแผน เช่น ชุดวิชา ก ระยะศึกษา สัปดาห์ที่ 1 ศึกษาหน่วยที่ 1,สัปดาห์ที่ 2 ศึกษาหน่วยที่ 2,....,สัปดาห์ที่ 6 ศึกษาหน่วยที่ 6,และไปเข้ารับการสอนเสริมที่......., เป็นต้น ระยะทบทวน สัปดาห์ที่ 16,17 ทบทวนเอกสารการสอนเพื่อเตรียมสอบ
เขียนแผนไว้ในรูปของตารางหรือชาร์ท เพื่อให้เห็นกิจกรรมได้ชัดเจน และเพื่อสะดวกในการติดตามและประเมินตนเอง
3.4 กำกับตนเองอย่างมีระบบ นักศึกษาสามารถกำกับตนเองได้อย่างมีระบบ ขั้นตอนในการเรียนแต่ละครั้ง ให้บรรลุเป้าหมายได้ โดยสามารถปฏิบัติ ดังนี้

กำหนดเป้าหมายในการเรียนแต่ละครั้งเช่น ต้องการเรียนรู้อะไรบ้าง ต้องการบรรลุผลอะไรบ้าง ใช้เวลายาวนานเท่าใด โดยดูจากวัตถุประสงค์ในแผนการสอนเป็นหลัก และให้สอดคล้องกับแผนที่กำหนดไว้ในแต่ละสัปดาห์
ปฏิบัติตามแผนที่กำหนดไว้ คือ ศึกษาจากเอกสารการสอนหรือสื่อต่างๆตามที่กำหนดไว้ในแผน และมุ่งศึกษาเพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายการเรียนที่ตั้งไว้ให้ได้
บันทึกผลการการปฏิบัติของตนเองไว้ เช่น บันทึกเวลาเริ่มต้นและสิ้นสุดการเรียนในแต่ละครั้ง บันทึกปริมาณเนื้อหาที่ได้อ่านในแต่ละครั้ง เป็นต้น
ประเมินตนเอง โดยพิจารณาว่าได้ปฏิบัติตามแผนที่กำหนดไว้หรือไม่ และสามารถศึกษาได้ตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ได้หรือไม่ ในปริมาณมากน้อยเพียงใด
จูงใจตนเอง เพื่อเป็นการกระตุ้นความคิด ความรู้สึก และการปฏิบัติของตนเอง ซึ่งสามารถปฏิบัติได้หลายวิธี เช่น ทำสัญญาณเตือน เช่น

ทำตารางเรียนที่สามารถมองเห็นได้ชัด ป้ายคำขวัญ คติเตือนใจ
สร้างความตระหนัก เช่น คิดว่า หากไม่เรียนตามแผนจะเกิดผลเสียอะไรแก่ตนเองในอนาคต และหากเรียนจะมีผลดีอะไรแก่ตนเองในอนาคต
สร้างความเชื่อมั่น เช่น ตนเองสามารถเรียนรู้แต่ละเรื่องได้
สร้างความภาคภูมิใจในตนเอง ที่ตนเองสามารถปฏิบัติได้ตามเป้าหมายหรือแผน ที่วางไว้
ให้รางวัลแก่ตนเองเป็นครั้งคราวตามสมควร เมื่อสามารถปฏิบัติได้ตามแผนที่กำหนดไว้
ตำหนิตนเอง หากไม่ศึกษาเอกสารการสอนตามแผนที่กำหนด
ทำกราฟหรือแผนภูมิแสดงความก้าวหน้าในการศึกษาแต่ละสัปดาห์
วิธีอื่นๆ ที่ใช้จูงใจตนเองได้

แสดงความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเพิ่มเติมฝ่ายแนะแนวการศึกษา สำนักบริการการศึกษา มสธ.