ก้านตาลนวดเท้าลดภาวะแทรกซ้อน
โดย...คุณศิริชัย
ชาติหนองทอน
เจ้าหน้าที่สาธารณสุข
โรงพยาบาลส่งเสริมตำบลโคกคอน จังหวัดหนองคาย
(เรียบเรียงเนื้อหาจากบทวิทยุกระจายเสียง
ปี 2557) |
เนื่องจากว่าทุกวันนี้
โดยเฉพาะปี 2556 ที่ผ่านมาทั่วโลกก็มีผู้ป่วยเบาหวานมาก ถึง 377 ล้านคน ในประเทศไทยมี
3.5 ล้านคน จังหวัดหนองคายก็มีไม่น้อยประมาณ
16,851 คน ในจำนวนนี้มีภาวะแทรกซ้อนที่เท้าประมาณ 12 เปอร์เซ็นต์ ของจังหวัดหนองคาย
มีผู้ป่วยเบาหวาน 2,773 คน มีภาวะแทรกซ้อนทางเท้า 4.99 ก็คือประมาณ
5 เปอร์เซ็นต์ ผู้ป่วยโรคเบาหวานหลายคนจะต้องดูแลตนเองในหลายเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของอาหารการกิน
การรับประทานยาให้ตรงตามเวลา และการดูแลสุขภาพร่างกาย
ไม่ให้เกิดโรคแทรกซ้อน เช่น ถ้าหากว่ามีบาดแผลที่เท้านั้น อาจจะเกิดอาการแทรกซ้อน
จนทำให้เนื้อบริเวณนั้นตายแล้วก็ต้องตัดขา
ปัจจุบันมีตัวช่วย
คือมีงานวิจัยรองรับเรื่องของการใช้ก้านตาลนวดเท้าลดภาวะแทรกซ้อนสำหรับผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานมีงานวิจัยรองรับโดยนายศิริชัย
ชาติหนองทอน
เจ้าหน้าที่สาธารณสุขประจำ รพ.สต.โคกคอน เจ้าของผลงานประดิษฐ์ การใช้ก้านตาลนวดเท้าลดภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยเบาหวาน
ชนิดที่ 2 ได้รับรางวัลผลงาน R2R ดีเด่น
กลุ่มสิ่งประดิษฐ์ มีผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 จำนวน 293 คน ทำให้ผู้ป่วยได้รับความยากลำบากในการดำเนินชีวิต
โดยมีภาวะแทรกซ้อนที่เท้าและขา ส่วนหนึ่งเกิดจากปลาย
ประสาทเสื่อม(เส้นประสาทรับความรู้สึกเสื่อม,เส้นประสาทสั่งการเสื่อม,เส้นประสาทอัตโนมัติเสื่อม)
รพ.สต.โคกคอน จึงได้คิดประดิษฐ์สิ่งของขึ้นมาเพื่อช่วยในการรักษาตาม
ภูมิปัญญาชาวบ้านที่มีอยู่แล้วโดยได้ดัดแปลงและนำความรู้ทางวิชาการเข้าใส่เข้าไปเพื่อให้นำมาใช้กับผู้ป่วยได้
และเมื่อลงไปชุมชนก็เจอผู้สูงอายุเขาทำกระติบข้าว ซึ่งเอาวัสดุ
ในชุมชนมาทำส่วนหนึ่งก็คือก้านตาลมาทำเป็นฐาน ทีนี้มีมากในชุมชน เขาก็ทำวงกวดหลังแล้วก็พอดีมองเห็นลักษณะความโค้งของก้านตาลกวดหลังกวดขา
ก็สังเกตเห็นก็ลอง
มาทดสอบดูแล้วก็ให้เขาทดลองใช้ก้านตาล
การเลือกก้านตานและอุปกรณ์อื่นๆ
เทคนิคการเลือกก้านตาล
ก็ใช้เลือกก้านตาลที่แก่หรือว่าพวกที่หล่นลงพื้นเลย ก็พวกนั้นจะแห้ง หล่นลงมาบนพื้นแห้งพวก
อุปกรณ์ดังนี้
1. ก้านตาลความยาวที่ใช้ประมาณ
60 80 เซนติเมตร ก้านตาลที่เลือกจะต้องมีปลายโค้ง เพราะว่าจะมาใช้ด้วย
2. เชือกใช้เชือกยาว
60 80 เซ็นติเมตร โดยประมาณเชือกเส้นรอบวงก็ประมาณ 2 3 เซ็นติเมตร
3. สายยางท่อน้ำสายฉีดน้ำ
ขนาด เส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ 4 6 หุน ยาวประมาณ 30 เซ็นติเมตรหรือถ้าไม่ใช้สายยางผ้าจะนุ่มๆทำเป็นกลมๆ
เย็บให้เป็นกลมๆ เป็น
กลวงตรงกลางก็ใช้แทนสายยางได้ แล้วก็อีกจุดหนึ่งก็คือ
4. วัสดุกลมๆซึ่งมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ
1.5 2 เซนติเมตร จะใช้กดเฉพาะจุดที่ชา ที่ใช้วัสดุกลม ต้องเป็นวัสดุที่แข็ง
ที่เราใช้ก็ยางตัวกลมๆ ลูกกลิ้ง เม้าส์สมัยก่อนๆ
จะมีก้อนยางตัวกลม ๆ ลูกกลิ้งอยู่ข้างในเหมาะที่สุด ลูกแก้วก็จะมีปัญหาบางครั้งแตก
วิธีการประดิษฐ์ ก้านตาลนวดเท้าลดภาวะแทรกซ้อน
1. นำก้านตาลมาปรับแต่งไม่ให้มีเหลี่ยมไม่ให้มีเสี้ยน
แล้วก็ใช้สว่านเจาะสองรูรับที่วัดจากโคนมาประมาณ 6 -12 เซ็นติเมตร
เจาะสองรูให้ห่างกันประมาณ
4 6 เซ็นติเมตร เจาะแล้วก็เชือกมาผูกปมร้อย ผูกปมแล้วก็ร้อยผ่านรูเอาสายยางใส่หรือว่าผ้าใส่แล้วก็ร้อยมาอีกรูนึงแล้วก็ผูกปมไว้เสร็จทำก้านตาล
2. ใส่ปุ่มเข้าไปกดหนึ่งปุ่ม
ก็เจาะตรงกลางที่ตรงสันวัดจากที่เดิมมาหรือว่าวัดจากตรงโคนมา 10-15 เซ็นติเมตร
เจาะเรียบร้อยแล้วนำวัสดุกลมไปฝังให้แน่นใช้กาวร้อนติด
อันนี้ก็คือใช้หนึ่งจุด ในกรณีใช้สองจุด คือากเดิมฝังตรงกลางขยับออกด้านข้าง
จากตรงกลางไปข้างละหนึ่งเซ็นต์ ใช้วัสดุมาใส่กลมๆ ใส่สองจุดเสร็จเป็นก้านตาล
รุ่นหนึ่งไม่มีปุ่ม
รุ่นสองหนึ่งปุ่ม รุ่นสามสองปุ่ม
วิธีการใช้งาน
รุ่นที่หนึ่งก็ใช้กดปลายเท้ากดเท้า
กระตุ้นการไหลเวียนของเลือดที่ปลายเท้าเพราะว่า เบาหวานจะมีอาการชาตึงที่เท้าแล้วก็เป็นเหน็บบ
แล้วก็ปวดที่น่องพวกนี้ เราก็ใช้รุ่นที่
หนึ่ง ในรุ่นที่สองนี่ใช้ชัดเจนคือกดจุดที่ชา จุดที่สำคัญๆ ที่เท้านอกจากนั้นใช้กระตุ้นเส้นประสาทที่อยู่ตรงเท้าเพราะว่า
เท้าเป็นศูนย์รวมเส้นประสาทต่างๆ ถ้าวางไว้พื้นแล้วก็
เหยียบ นั่งเหยียบอันนี้ก็ได้ แต่ในกรณีนวดท่านั่ง นั่งเหยียดเท้าหลังตรง
ใช้บ่วงคล้องที่ส้นเท้าแล้วก็ก้านตาลกดที่ปลายเท้า ค่อยๆ กดอย่างนิ่มนวล
นับประมาณสิบครั้ง คือสิบวินาที
นับหนึ่งถึงสิบแล้วก็ผ่อนคลายเลื่อนไปจุดใหม่ นั่งที่พื้นครับ เพราะว่านั่งที่พื้นนี่เท้าจะได้เหยียดตรง
เหยียดตรงหลังตึงจะได้ส่วนที่หลังกล้ามเนื้อที่หลังด้วย ในส่วนกรณีคนอ้วนมี
ปัญหา คือจะต้องทำก้านตาลยาวเป็นพิเศษแล้วก็ออกกำลังกายในท่านอน ใช้ท่านอนคนอ้วนนอนกด
ผู้ป่วยหรือว่าผู้ช่วยจะต้องรู้จุดที่สำคัญที่จะต้องกด จุดในเบาหวานที่ส่วนมาก
ที่ด้านชาส่วนมากก็คือที่หัวแม่เท้า แล้วก็ถัดลงมาก็บริเวณอุ้งเท้าเป็นจุดที่สำคัญ
นอกจากนั้นเราจะใช้กดทั่วๆไปก็ได้เพราะว่าเส้นประสาทจุดต่างๆในร่างกายจะอยู่ที่เท้าเป็น
ศาสตร์การนวดเท้า วันหนึ่งก็ใช้ข้างแต่ละข้างก็ประมาณ 30 นาที ทำติดต่อกันอย่างน้อย
10นาที แล้วพักก็ได้ อายุการใช้งานก้านตาลทนไม่มีการสลายแล้วก็ไม่หักบเพราะว่า
ทดสอบวัสดุตัวอื่น ๆ จะไม่แข็งไม่ทนอย่างที่ใช้ก้านมะพร้าวพวกนี้นะครับมาทดสอบ
ก้านมะพร้าวจะไม่เหนียวไม่ทนจะหัก
ข้อจำกัดของการใช้
ก้านตาลไม่เหมาะสำหรับคนที่มีแผลเปิดที่เท้า เพราะว่าจะไประคายเคืองมากขึ้นแล้วก็คนที่มีเท้าหงิกงอ
เท้าหงิกงอบางคนนี่จะงอแบบผิดรูปมาก
ก็ไม่เหมาะที่จะมากดปลายเท้ากดนิ้วเท้า แล้วก็การกดก็ไม่กดรุนแรงกดอย่างนิ่มนวลข้อจำกัด
กดอย่างนิ่มนวล อันนี้คือสามข้อคร่าวๆนะครับในข้อจำกัดข้อควรระวังในการใช้
ก้านตาลนวดเท้า นอกจากใช้เพื่อเบาหวานแล้วเป็นการกระตุ้นพวกที่อัมพาตอัมพฤกษ์ก็ใช้ได้
บางทีเขาก็ใช้ในการกระตุ้นอัมพฤกษ์ที่เท้าที่ขา ที่แน่ๆ พวกเหน็บชาเป็นเหน็บ
เป็นชาพวกนี้ พวกเป็นตะคริวก็ใช้ได้ สิ่งสำคัญก็คือการรักษาระดับน้ำตาลให้ใกล้เคียงคนปกติ
อาการความเสี่ยงเรื่องอื่นก็จะลดลง การใช้ก้านตาลนวดเท้าลดภาวะแทรกซ้อน
แค่เป็นส่วนหนึ่งในกระตุ้นเพื่อให้ผู้ป่วยได้สนใจดูแลเท้ามากขึ้น การดูแลสุขภาพถือเป็นสิ่งสำคัญที่จะเป็นตัวช่วยให้อาการต่างๆ
เข้าสู่ภาวะปกติต่อไป
นางอุษณีย์ จูฑะศิลป์
ผู้เรียบเรียง
(เรียบเรียงเนื้อหาจากบทวิทยุกระจายเสียง ปี 2557)
กลุ่มพัฒนาคุณภาพชีวิต
กลุ่มรายการที่ 1/3-57
|