การจัดโต๊ะหมู่บูชา
โดย...คุณสัมพันธ์ ร่มสายหยุด
อาชีพ ข้าราชการบำนาญ
แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพฯ
อีเมล์ : sumphan.rom@gmail.com
(เนื้อหาและภาพประกอบเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียน)
|
โต๊ะหมู่บูชา
คือ กลุ่มหรือชุดของโต๊ะที่ใช้ตั้งพระพุทธรูป หรือ สิ่งอันเป็นที่เคารพสักการะ
เช่น พระบรมฉายาลักษณ์ พระบรมสาทิสลักษณ์ หรือพระบรมรูปหล่อของ
พระมหากษัตริย์ พระฉายาลักษณ์ หรือพระสาทิสลักษณ์ของพระบรมวงศานุวงศ์ หรือรูปของบรรพบุรุษ
โดยประกอบด้วยเครื่องบูชา อันเป็นการแสดงออกซึ่งความเคารพอย่างสูงของ
ผู้ที่สักการะ และเป็นการแสดงถึงความกตัญญูที่พึงมีต่อผู้มีอุปการคุณซึ่งเป็นวัฒนธรรมอันดีงาม
ที่มีคุณค่ายิ่งของสังคมไทย
นอกจากนี้โต๊ะหมู่บูชาตามความหมายในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน
พุทธศักราช ๒๕๔๒ ว่า โต๊ะหมู่บูชาเป็นที่ตั้งเครื่องบูชาประกอบด้วยม้า ๔
ขา หลายตัวคุ้มกัน
เป็นหมู่ มี หมู่ ๓ หมู่ ๔ หมู่ ๕ หมู่ ๗ หมู่ ๙ และหมู่ ๑๑ เดิมเรียกว่า
ม้าหมู่บูชา โดยควรวางเครื่องสักการะบูชาที่คู่ควรเป็นสง่างาม เป็นจุดเด่นของบ้านหรือสถานที่
ดังนั้นจึงควร
จัดโต๊ะหมู่บูชาให้เหมาะสมสวยงาม
ภาพจากเว็บไซต์
http://www.homedec.in.th/โต๊ะหมู่บูชา
ข้อมูลภาพ ณ วันที่
25-4-59
|
|
หลักในการจัดโต๊ะหมู่บูชา
๑. การบูชา
หมายถึง การแสดงความยกย่อง เคารพ สักการะแก่ผู้ที่เคารพนับถือ มี ๒ ประเภท
๑.๑
อามิสบูชา การบูชาด้วยวัตถุสิ่งของ เช่น ดอกไม้ ธูป เทียน หรือสิ่งที่เหมาะสมอื่น
ๆ
๑.๒
ปฏิบัติบูชา การบูชาด้วยการประพฤติปฏิบัติตน ในคุณความดี ตามธรรมคำสอนทางศาสนา
พระพุทธเจ้าทรงยกย่องการปฏิบัติบูชาว่าเป็นการบูชาที่ประเสริฐสุด
๒. เครื่องบูชาหลักที่ใช้ประกอบการจัดโต๊ะหมู่บูชา
ได้แก่ ธูป เทียน และดอกไม้ เหมือนการจัดเครื่องสักการะบูชาทั่วไป แต่สำหรับโต๊ะหมู่บูชา
มีการกำหนดแบบมาตรฐาน
สำหรับโต๊ะหมู่บูชาแต่ละประเภทไว้โดยเฉพาะ
๒.๑
ธูป เป็นของหอม เป็นเครื่องบูชาพระพุทธเจ้า ปกติใช้จำนวน ๓ ดอก หมายถึง บูชาพระพุทธคุณของพระพุทธเจ้า
๓ ประการ คือ
พระปัญญาคุณ ทรงมีพระปัญญาสูงสุด ประเสริฐสุดหาผู้เสมอมิได้
พระกรุณาคุณ ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณเสมอกันในมวลสัตว์โลกทุกหมู่เหล่า แม้แต่บุคคลที่มุ่งร้ายต่อพระองค์
ทรงหวังให้เกิดประโยชน์โดยสถานเดียว
พระปริสุทธิคุณ ทรงมีพระทัยผ่องใสบริสุทธิ์จากอาสวกิเลสทั้งมวล
๒.๒
เทียน เป็นสิ่งให้แสงสว่าง ใช้บูชาพระธรรม ซึ่งให้แสงสว่าง คือ ปัญญาแก่ผู้นำไปปฏิบัติ
โดยปกติใช้เทียน ๑ คู่ เพราะพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า แบ่งเป็น ๒ ประเภท
คือ พระธรรม และพระวินัย แต่ในการจัดโต๊ะหมู่บูชากำหนดให้ตั้งเทียนประดับตามที่กำหนดในแต่ละประเภทของโต๊ะหมู่
เช่น หมู่ ๕ ใช้เทียน ๔ คู่ หมู่ ๗ ใช้เทียน ๕ คู่ หมู่ ๙ ใช้เทียน ๖ คู่
แต่เมื่อบูชานิยมจุดเพียง ๑ คู่ ทึ่ตั้งอยู่ใกล้กับกระถางธูป
๒.๓
ดอกไม้ เป็นเครื่องหมายในการบูชาพระสงฆ์ ดอกไม้นานาพันธุ์ หากสีต่างชนิด
เมื่อช่างดอกไม้ผู้เชี่ยวชาญการจัดดอกไม้นำมาร้อยเป็นพวงมาลัย ประดับในแจกันหรือภาชนะที่เหมาะสมย่อมดูสวยงาม
เป็นที่ชื่นชมของผู้พบเห็น
๓. ประเภทการจัดโต๊ะหมู่บูชา
สามารถแบ่งได้เป็น ดังต่อไปนี้
โต๊ะหมู่
๔ ประกอบด้วยเครื่องบูชา ดังนี้ |
โต๊ะหมู่
๕ ประกอบด้วยเครื่องบูชา ดังนี้ |
|
-
กระถางธูป 1 กระถาง
- เชิงเทียน 1 คู่
- พานดอกไม้ 2 พาน
- แจกัน 2 แจกัน |
|
-
กระถางธูป 1 กระถาง
เชิงเทียน 4 คู่
พานดอกไม้ 5 พาน
แจกัน 2 แจกัน |
โต๊ะหมู่
๗ ประกอบด้วยเครื่องบูชา ดังนี้ |
โต๊ะหมู่
๙ประกอบด้วยเครื่องบูชา ดังนี้ |
|
-
กระถางธูป 1 กระถาง
- เชิงเทียน 5 คู่
- พานดอกไม้ 5 พาน
- แจกัน 2 แจกัน |
|
-
กระถางธูป 1 กระถาง
เชิงเทียน 6 คู่
พานดอกไม้ 7 พาน
แจกัน 3 แจกัน |
การจัดโต๊ะหมู่บูชาดังกล่าว
เป็นการจัดตามแบบโบราณ เพื่อเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรม ประเพณีการจัดโต๊ะหมู่บูชาให้คงอยู่สืบไป
หมายเหตุ :
๑. หากไม่มีโต๊ะหมู่
จะใช้ตั่งหรือโต๊ะอื่นๆ ที่พอเหมาะ ลักษณะไม่สูงไม่ต่ำและใหญ่เกินไปที่สะอาดแทนก็ได้
๒. นิยมตั้งโต๊ะหมู่หันหน้าไปทางทิศเหนือหรือทิศตะวันออก
๓. การตั้งเครื่องบูชานั้น
ควรจัดให้เรียบร้อยงามตา อย่าให้มีสิ่งใดบังพระพุทธรูป ไม่ควรเอาเครื่องบูชาตั้งเสมอพระพุทธรูป
๔. ในกรณีที่โต๊ะหมู่บูชาที่ทาทองล่องชาด
คือ มีสีทองด้านหนึ่งและสีแดงอีกด้านหนึ่ง ให้หันสีทองออกด้านหน้าสีแดงด้านหลัง
บางรายรีบร้อนในการจัดวางสลับสีกันสีทอง
บ้างสีแดงบ้างซึ่งไม่ถูกต้อง
เอกสารอ้างอิง
...........................................................................................................................
บ้านรักษาศีลห้า. เข้าถึงได้ที่ http://udn.onab.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=167:2009-04-08-08-02-18&catid=62:2009-04-08-07-45-12&Itemid=212
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรุงเทพมหานคร
: นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์ , ๒๕๔๖.
หมู่บูชาไว้สักการบูชาที่บ้าน. เข้าถึงได้ที่ http://www.homedec.in.th/การจัดโต๊ะ
|