ประเพณีบุญพวงมาลัยไม้ไผ่ เป็นบุญหนึ่งในประเพณีบุญข้าวประดับดินของชาวบ้านกุดหว้า อำเภอกุฉินาราย์ จังหวัดกาฬสินธุ์ ซึ่งอยู่ห่างจากตัวเมืองกาฬสินธุ์ประมาณ 87
กิโลเมตร ตั้งอยู่บนทางหลวงหมายเลข 12 ถนนสมเด็จ – มุกดาหาร ชาวบ้านกุดหว้าซึ่งเป็นกลุ่มคนภูไทหรือผู้ไท จะจัดบุญประเพณีในช่วงเดือนเก้าหรือเดือนกันยายน ของทุกปี
จะมีการจัดงาน บุญประจำเดือนเก้า คือ "บุญข้าวประดับดิน" ที่วัดกกต้องกุดหว้า อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ ซึ่งมีวัตถุประสงค์ เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษ ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว
โดยชาวบ้านจะที่นำเอาไม้ไผ่มาทำเป็นพวงมาลัยเพื่อใช้ห้อยสิ่งของต่างๆที่จะนำไปทำบุญได้อย่างงดงาม ถือเป็นงานระดับวิจิตรศิลป์ มาลัยไม้ไผ่จึงเป็นสัญลักษณ์ในงานที่แฝง
ความศรัทธา วัฒนธรรมและเอกลักษณ์ของชาวบ้านกุดหว้าที่สืบสานจากบรรพบุรุษต่อกันมาเป็นเวลานาน

ภาพจาก Web Site http://tourthai.thaiza.com/blog_comment.php?blog_id=729752 ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 4-9-57

ประวัติความเป็นมา
          ในทุกวันพระ ช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ของชาวบ้านกุดหว้า ซึ่งตรงกับแรม๑๓-๑๔ ค่ำ เดือน ๙ และ วันขึ้น ๑๔-๑๕ ค่ำเดือน ๑๐ในช่วงเวลากลางคืนจะมีหนุ่มสาวจำนวนมาก
ไปวัดฟังพระเทศน์ และทำต้นกัลปพฤกษ์ถวายพระใช้ปลายไม้ไผ่เป็นที่แขวนสิ่งของ หรือ ใช้ต้นหม่อน ประดับด้วยใบมะพร้าวสวยงามสิ่งของต่างๆเช่น หมาก หอม กระเทียม พริก
ยาสูบ ไส้เทียน สบู่ ยาสีฟัน ของใช้ที่ถวายบรรพบุรุษไปถวายพระ ต่อมาปี พ.ศ.๒๔๕๖ มีพ่อค้ามาจากเมืองเวย์ อำเภอเรณูนคร จ.นครพนมได้มาที่วัด ประสงค์จะร่วมทำบุญ แต่ไม่
ได้เตรียมสิ่งของสำหรับทำบุญมาด้วย ได้มองเห็นไม้ไผ่ข้างๆวัด จึงนำไม่ไผ่มาสานเป็นดอกไม้เพื่อใช้แขวนปัจจัยต่างๆ มีลักษณะสวยงาม ชาวบ้านกุดหว้าชื่นชมในความสวยงาม
จึงเรียกว่า "พวงมาลัย"และได้ปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน โดยมีการนำเอาไม้ไผ่มาทำเป็นพวงมาลัยลักษณะต่างๆที่วิจิตรงดงามขึ้น เป็นเอกลักษณ์ในงานบุญข้าวประดับดิน
และยึดถือเป็นประเพณีตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

การทำพวงมาลัยไม่ไผ่
          พวงมาลัยไม้ไผ่ของชาวบ้านกุดหว้านั้น เริ่มจากการนำเอาไม้ไผ่มาเหลาหรือเป็นเส้นบางๆ นำมาสานเป็นพวงมาลัยลักษณะต่างๆ ซึ่งต้องใช้ความชำนาญและฝีมือในการ
สาน และจากเลือกไม้ไผ่ ซึ่งจะใช้ไม้ไผ่ไร่ ที่มีคุณสมบัติเหนียว เส้นไผ่เล็ก ละเอียด เนียน เวลาประกอบขึ้นลายไม้ก็จะสวยงาม ทิ้งไว้ 15 วันเพื่อให้แห้ง ไม่เปราะ นำไม้ไผ่มาตัด
ให้ได้ขนาดเส้นตามความต้องการ สานเป็นพวงมาลัยไม้ไผ่ ซึ่งในการทำพวงมาลัยแบบดั้งเดิมเป็นรูปดาว 6 แฉก และปรับให้เป็นรูปร่างเรียงต่อกันให้มีความสวยงาม ในปัจจุบัน
ได้มีการพัฒนาเป็นรูปแบบต่างๆที่งดงามมากขึ้น นอกจากจะมีความงดงามและความคิดสร้างสรรค์ที่มีลักษณะแปลกตาแล้ว ชาวบ้านยังได้นำไม้ไผ่มาทำเป็นเข็มกลัดลักษณะ
เหมือนดอกไม้ ทำปิ่นปักผม บ้าน เกวียน เป็นหอคอย หรือเป็นพุ่มดอกไม้จากมาลัยไม้ไผ่ โดยการนำเอาชิ้นส่วนไม้ไผ่เล็กๆที่ตัดออกมาทำเป็นแผ่น แล้วผ่าออกเป็นซี่ๆ เมื่อได้ชิ้น
ส่วน มาครบจำนวนก็นำมาประกอบด้วยการเอาซี่ไม้ไผ่เสียบเข้าหากันสลับฟันปลา ก่อตัวเป็นรูปร่างที่งดงามและเป็นลักษณะต่างๆตามต้องการ ถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็น
เอกลักษณ์ของชาวบ้านกุดหว้า ในการทำพวงมาลัยไม้ไผ่นั้น ส่วนใหญ่ชาวบ้านจะใช้ห้อยห้อยพวกพืชผัก ยาเส้น เงิน จำพวกนี้ แต่ถ้าเป็นของเด็กๆ ดูเหมือนจะมีการห้อยสมุด
ขนม หรือบางคนห้อยมาด้วย ผงซักพอก แป้ง ยาสีฟัน ฝัก มะเขือยาว มะนาว กระเทียม สามารถห้อยได้ทุกอย่าง ชาวบ้านมีความเชื่อว่า ถ้าหากอยากจะถวายอะไรวัดก็ห้อยสิ่งนั้น
อยากได้การอวยพรสิ่งใดก็ห้อยสิ่งนั้น ถ้าหากเด็กๆอยากเรียนดีก็ถวายสมุดดินสอ ผู้ใหญ่อยากได้พืชผลดีๆ ก็ถวายพืชผลทางการเกษตร ลักษณะพวงมาลัยไม้ไผ่ของชาวบ้านจึงมี
ลักษณะใหญ่ หรือน้อยหรือทำเป็นรูปทรงตามสิ่งของที่ห้อย

ภาพจาก Web Site http://tourthai.thaiza.com/blog_comment.php?blog_id=729752 ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 4-9-57

พิธีกรรมในประเพณีบุญพวงมาลัย
          ในวันงานบุญ ในช่วงเช้า ชาวบ้านจะจัดเตรียมพวงมาลัยและสิ่งของที่จะทำบุญ ช่วงบ่ายๆชาวบ้านจะไปรวมตัวกันตั้งขบวนแห่พวงมาลัย เพื่อจะเดินแห่รอบอุโบสถวัดกก
ต้องกุดหว้า มีเสียงกลองนำจังหวะ และมีขบวนรำฟ้อนเดินนำเหล่าชาวบ้านกุดหว้าซึ่งแต่งชุดผู้ไท ทุกคนก็จะถือพวงมาลัยไม้ไผ่นี้แห่ไปรอบๆวัดพร้อมๆกันด้วย โดยมีการร้องรำ
ไปด้วย ในสมัยก่อน ชาวบ้านขบวนจะเดินไปรอบหมู่บ้านก่อนแล้วจึงนำขบวนเข้าไปยังวัด เพื่อเรียกคนในชุมชนให้ออกมาร่วมกันนี้สิ่งของมาถวายวัด ใครไม่มีเวลาไปวัดบางทีก็
นำเอาของมาฝากห้อยไว้ที่พวงมาลัยไม้ไผ่ แล้วจึงเดินมาที่วัดกัน ของที่ได้ ทางวัดก็จะนำไปใช้ไปบริจาคอีกทอดหนึ่งให้คนที่ขาดแคลนจำเป็นต้องใช้

ภาพจาก Web Site http://pr.prd.go.th/kalasin/ewt_news.php?nid=4284&filename=index ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 4-9-57

          ประเพณีบุญมาลัยไม้ไผ่ บ้านกุดหว้า อำเภอกุฉินาราย์ จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นประเพณีเดียวที่มีในประเทศไทย เป็นแหล่งวัฒนธรรมที่ดีงามและวิจิตรบรรจงที่ควรศึกษาเรียน
รู้ เป็นประเพณีที่มีเอกลักษณ์และความงดงามของคนในท้องถิ่นที่ควรค่าแก่การสืบสานภูมิปัญญาไว้ให้ลูกหลานได้เรียนรู้ต่อไป







เอกสารอ้างอิง
...........................................................................................................................
http://mcot-web.mcot.net/fm965/site/content?id=51b6e2d9150ba09e490002a7#.VAiGUWK8A7o
http://www.sadoodta.com/content
http://thainews.prd.go.th/centerweb/news/NewsDetail?NT01_NewsID=TNART5709030010004