ประเพณีเป็งปุ๊ด ภาพจาก Web Site https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%95% ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 10-10-57

          ประเพณีนี้ได้รับอิทธิพลมาจากวัฒนธรรมพม่า ผสมผสานกับชาวไทลื้อของจีนตอนใต้ที่อพยพมาอาศัยอยู่ทางภาคเหนือของไทย มีตำนานเล่าขานกันว่า พระเจ้าบุเรงนอง
กษัตริย์พม่า ยกทัพมาตีเมืองเชียงใหม่ อาณาจักรล้านนาจึงตกเป็นเมืองขึ้นของพม่าในปี พ.ศ. 2101 เรื่อยมาจนถึง 200 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2101-2317 การเข้ามาของคนพม่า
ได้นำคติความเชื่อว่า พระอุปคุต เป็นพระอรหันต์องค์หนึ่งที่อาศัยอยู่ในใจกลางมหาสุมทร แต่เมื่อวันใดที่ตรงกับวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ วันพุธ จะขึ้นจากทะเลแปลงกายเป็นสามเณร
น้อย ออกมาโปรดสัตว์ ถ้าผู้ใดได้ใส่บาตรกับพระอุปคุตแล้วจะเกิดความร่ำรวย ประสบความสำเร็จ บังเกิดแต่สิ่งที่เป็นสิริมงคลในชีวิต

พระอุปคุต ภาพจาก Web Site https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%95% ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 10-10-57

          ส่วนใหญ่ภาคเหนือจะมีพิธีกรรมหรือความเชื่อเกี่ยวกับพระอุปคุตมาก เช่น ตำนานของพระเจ้าอโศกมหาราชที่ทรงสร้างเจดีย์จำนวนมากถวายแด่พระอุปคุต เป็นต้น โดย
เฉพาะที่เมืองแพร่ที่วัดสระบ่อแก้ว มีสถาปัตยกรรมแบบพม่าทั้งหมด ผู้ที่สร้างวัดคือชุมชนชาวพม่าที่มาจากเมืองหงสาวดี เมืองย่างกุ้ง และเมืองมัณฑะเลย์ที่เข้ามาค้าขาย และ
เป็นลูกจ้างของบริษัท อิ๊สเอเชียติก ของประเทศอังกฤษที่เข้ามาทำสัมปทานป่าไม้ จังหวัดแพร่ อยู่กันเป็นชุมชนและช่วยกันสร้างวัดขึ้น การตั้งชื่อของวัดนี้เนื่องจากมีบ่อน้ำโบราณ
และมีต้นเเก้วอยู่หน้าวัด จึงได้ตั้งชื่อวัดว่า วัดสระบ่อแก้ว ดังนั้น เมื่อถึงคืนวันเพ็ญตรงกับวันพุธชาวเหนือจะไปคอยใส่บาตร อาหารแห้ง เพราะถือว่าได้อานิสงส์แรง ทำให้ชีวิต
รุ่งเรืองด้วยโชคลาภ แคล้วคลาดอุบัติภัยทั้งปวง

พิธีกรรมทางศาสนา ภาพจาก Web Site https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%95% ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 10-10-57

          การตักบาตรวันเพ็ญพุธ บูชาพระอุปคุตที่วัดสระบ่อแก้ว จังหวัดแพร่ เป็นพิธีที่นิยมกันมาไม่เสื่อมคลาย มีประชาชนในจังหวัดแพร่ และจังหวัดใกล้เคียงต่างเตรียมข้าวสาร
อาหารแห้ง ดอกไม้ ธูปเทียน ร่วมตัวตักบาตรตั้งแต่เวลา 22.00 น. ของวันอังคาร หลังจากนั้นจะเป็นพิธีกรรมทางศาสนา และนั่งรอเวลาจนกระทั่งเที่ยงคืน การจัดงานจะทำกัน
ทุกปีที่มีวันขึ้น 15 ค่ำ ตรงกับวันพุธ ไม่จำเพาะจงจงว่าเป็นเดือนไหน ซึ่งบางปีอาจมีครั้งเดียว สองครั้ง หรือบางปีไม่มีเลยก็ได้ ก่อนหน้าจะมีพิธีตักบาตรจะมีการอัญเชิญพระ
อุปคุตประทับหน้าแท่น จุดประทีปบูชาพระอุปคุต การแสดงประวัติความเป็นมาของพระอุปคุต การแสดงดนตรีสะล้อ ซอชึง พิธีสรงน้ำ ถวายดอกไม้เครื่องสักการะ พิธีตักบาตร
พระอุปคุตและพิธีตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งแด่พระภิกษุสงฆ์ สามเณร

การตักบาตรตอนเที่ยงคืน ภาพจาก Web Site https://www.google.co.th/search?q=%E0%B8%95% ข้อมูลภาพ ณ วันที่ 10-10-57

          ประเพณีนี้จึงเป็นประเพณีที่น่าสนใจที่มีการตักบาตรกันตอนเที่ยงคืนของชาวล้านนาในวัฒนธรรมที่ผสมผสานคติพุทธของพม่าแตกต่างจากชาวไทยกลางที่ตักบาตรแต่เช้า
ตรู่ การจัดงานนี้ถือว่าเป็นการรักษา สืบสานขนบธรรมเนียมประเพณีโบราณที่ดีงามไว้ ทำให้ประเพณีนี้ไม่เลือนหาย สืบทอดมาให้ลูกหลานชาวล้านนาได้ปฏิบัติสืบไป และยังเป็น
การส่งเสริมให้ชาวไทยกลาง หรือจังหวัดใกล้เคียงได้เข้าร่วมพิธีกรรมที่อิ่มบุญกันถ้วนหน้า

เอกสารอ้างอิง
...........................................................................................................................
รอยเท้าบนรอยทาง. (2557). ฟื้นฮีตฮอยเป็งปุ๊ด. หนังสือพิมพ์เดลินิวส์. วันอาทิตย์ 5 ตุลาคม หน้า 17.
www.highlight.kapook.com ค้นวันที่ 4 ตุลาคม 2557.
www.manager.co.th/Travel/ViewNews.aspx?NewsID=9560000101680